Nakon što se u uglednom međunarodnom naučnom časopisu Scientific Reports pojavio naučni rad grupe istraživača o uticaju istraživačkih aktivnosti potencijalnog rudnika litijuma na životnu sredinu u zapadnoj Srbiji, tri profesora Beogradskog univerziteta, zajedno sa glavnim naučnikom kompanije Rio Tinto dr Najdželom Stjuardom, zatražili su od uredničkog odbora ovog časopisa da rad bude značajno ispravljen ili povučen.
Kompanija Rio Tinto je saopštila da je Stjuard nakon detaljne analize rada ocenio da autori dovode u zabludu naučnu i opštu javnost o potencijalnim uticajima projekta „Jadar“ na životnu sredinu.
„Autori iznose niz netačnih ili nepotpunih činjenica ili podataka, koriste reference na način koji može biti obmanjujući jer pogrešno prikazuju sadržaj naučnih radova koji su referencirani i donose zaključke bez primene striktne naučne metodologije putem koje je jedino moguće doći do naučno utemeljenih zaključaka“, prenosi kompanija stavove svog glavnog naučnika.
Ovo zvanje izazvalo je interesovanje pojedinih članova akademske zajednice koji su proveravali „naučni pedigre“ Najdžela Stjuarda.
Akademik Dušan Teodorović napisao je na svom profilu na društvenoj mreži Iks (X) da nosilac titule „glavni naučnik“ u kompaniji Rio Tinto ima indeks naučne kompetencije jednak 1.
„Najniža vrednost indeksa naučne kompetencije je 1. Redovni profesori svetskih univerziteta imaju vrednost indeksa između 30 i 50”, naveo je Teodorović.
Biljana Stojković, profesorka Biološkog fakulteta u Beogradu, je na istoj društvenoj mreži istakla da glavni naučnik Rio Tinta ima ukupno dva naučna rada u karijeri i tri citata.
„Vrhunska nauka“, prokomentarisala je Stojković.
I zaista, profesori Beogradskog univerziteta koji su na molbu Danasa proverili Stjuardove naučne reference u bazi Skopus potvrđuju da je njegova naučna produkcija skromna.
„Prema akademskoj bazi podataka Scopus ima dva priloga koji su citirani tri puta. Takvi naučni rezultati ga ne mogu svrstati u kategoriju naučnih radnika, istraživača. On, dakle, nije naučnik“, kaže jedan od naših sagovrnika sa Univerziteta u Beogradu.
Pojašnjava da o vrednosti nekog naučnog rada sud mogu da daju, i rad da procenjuju, samo naučnici.
„Prilikom publikovanja rada u nekom naučnom časopisu to rade glavni urednik i recenzenti. Minimalno dva recenzenta, a u poslednje vreme vrlo često rad pregleda i tri recenzenta. I oni, i glavni urednik se biraju iz kategorije renomiranih istraživaca. Broj njihovih radova je najčešće trocifren, a broj citata je po poravilu četvorocifren, a neretko, i petocifren“, kaže naš izvor.
Sagovornici Danasa iz akademske zajednice ističu da nije ni za očekivati da Stjuard ima veliki broj radova budući da, prema dostupnim biografskim podacima, godinama radi u kompaniji Rio Tinto.
Kažu da treba praviti razliku između naučnika koji su zaposleni u istraživačkim institucijama i onih koji rade u privredi, uz podsećanje da i među takvima ima među najcitiranijim istraživačima.
Neki veruju da je Najdžel Stjuard verovatno kao tehnolog zadužen da prati naučna dostignuća.
Šta kažu u Rio Tintu?
Iz kompanije Rio Tinto za Danas kažu da nisu želeli da komentarišu „paušalne navode sa društvenih mreža niti motivaciju za njih“, ali ističu da se rad naučnika koji se bave primenjenom naukom ne prati kroz objavljene radove i citate, kao što je to slučaj za akademske radnike, već kroz rezultate primenjene nauke.
“Razumemo da je dr Najdžel Stjuard u pažnju javnosti došao kao potpisnik pisma kojim se, zbog netačnosti, traži ispravka ili povlačenje rada „Uticaj istraživačkih aktivnosti potencijalnog rudnika litijuma na životnu sredinu u zapadnoj Srbiji“ autora Dragane Đorđević i saradnika. Podsećamo da su analizu pomenutog rada pored dr Stjuarda radila i tri domaća nezavisna stučnjaka“, naveli su u pisanom odgovoru iz kompanije Rio Tinto.
Reč je, dodaju, o profesorima Beogradskog univerziteta, koji su kao nezavisni stručnjaci učestvovali u izradi nacrta studija o proceni uticaja na životnu sredinu projekta „Jadar“: redovni profesor Mašinskog fakulteta dr Aleksandar Jovović, rukovodilac izrade studija o proceni uticaja postrojenja za preradu rude i deponije industrijskog otpada na životnu sredinu, i redovni profesori Rudarsko-geološkog fakulteta dr Aleksadar Cvjetić, član tima za izradu studije o proceni uticaja podzemnog rudnika na životnu sredinu, i dr Nikola Lilić, rukovodilac izrade studije o proceni uticaja podzemnog rudnika na životnu sredinu.
„Nacrti ovih studija, na kojima je pored ove trojice profesora radilo i preko 100 domaćih i međunarodnih stručnjaka, rezultat su ukupno šest i po godina rada. Rad na studijama počeo je prikupljanjem podataka o početnom stanju, nakon čega je sprovedeno više od 23.000 bioloških, fizičkih i hemijskih analiza zemljišta, vode, vazduha i buke. Nacrti studija su sveobuhvatni i zasnovani su na obimnim podacima koji omogućavaju precizne zaključke o potencijalnim uticajima na životnu sredinu i odgovarajućim merama zaštite i javno su dostupni svima koji žele uvid u naučne podatke o projektu „Jadar“. Ovi naučni podaci izloženi su na 2.000 strana materijala, dok rad „Uticaj istraživačkih aktivnosti potencijalnog rudnika litijuma na životnu sredinu u zapadnoj Srbiji“ izlaže stavove autora na devet strana teksta bez prethodnih istraživačkih radova”, ističu iz Rio Tinta.
Biografija Najdžela Stjuarda
U biografiji koju su nam poslali navodi se da je Stjuard diplomirani inženjer nauke i tehnike sa doktoratom iz oblasti metalurgije i nauke o materijalima Univerziteta Imperial College London, jednog od najprestižnijih univerziteta na svetu.
Napominju da se Imperial College London na QS World University Rankings listi nalazi na drugom mestu na svetskoj rang listi univerziteta, što ga čini najboljim univezitetom u UK i Evropi.
Stjuard je i nosilac MBA diplome Univerziteta Queens university Canada. Takođe, saradnik je Royal School of Mine u Ujedinjenom Kraljevstvu.
„Dr Stjuard ima izuzetno bogatu i uspešnu karijeru. Deo je kompanije Rio Tinto već 36 godina, u okviru koje je u odeljenjima za aluminijum, bakar i dijamante, obavljao značajne operativne i liderske pozicije u oblasti istraživanja i razvoja, zaštite životne sredine, klimatskih promena i tehničkog upravljanja. Kao glavni naučnik Rio Tinta je ključna osoba u delu kompanije koja se bavi istraživanjem i razvojem. Tim za istraživanje, razvoj i tehnologiju kompanije Rio Tinto broji čak 700 stručnjaka širom sveta (iz Kanade, Francuske, Australije, SAD, Ujedinjenog Kraljevstva i Kine) koji su usmereni na razvoj inovativnih tehnologija i ideja koje mogu oblikovati budućnost održivog, odnosno savremenog rudarstva“, piše u biografiji.
Stjuard je, inače, redovan učesnik i govornik na konferencijama i stručnim skupovima iz ove oblasti.
Izvor: Danas
